Κατά το “Taste Atlas” και με βάση τις κριτικές των “Ειδικών φαγητού”, τον καλύτερο ντάκο στον κόσμο μπορεί να τον απολαύσει κανείς στο “Peskesi” μας, και εμείς πιστεύουμε ότι καλό πρέπει να μοιράζεται!
Τίποτα δεν θα μπορούσε να τον περιγράψει καλύτερα από τη φράση “η αφθονία της λιτότητας”. Είναι ο κρητικός ντάκος. Ένα από τα πιο αγαπημένα και γρήγορα, εύκολα, θρεπτικά και νόστιμα φαγητά σε όλο τον κόσμο. Τα μυστικά του; Αληθινά καλές πρώτες ύλες, μεράκι και… δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο!
Εμβληματικό πλέον πιάτο της νεότερης Κρητικής Κουζίνας -μιας και οι ντομάτες έφτασαν στο νησί πιθανότητα προς στο τέλος του 19ου αι.- και αποκλειστικά καλοκαιρινό, αποτελεί τη συνήθεια που έγινε λατρεία!
Ντάκος 3-2-1
Τρεις φορές λαδώνουμε, 2 αλατίζουμε, 1 βάζουμε ρίγανη
Υλικά
● 1 ντάκο ή κριθαροκουλούρα
● 1 μεγάλη ζουμερή ντομάτα, τριμμένη ή μισή τριμμένη και μισή ψιλοκομμένη
● 1 γενναιόδωρη κουταλιά της σούπας γαλομυζήθρα ή ξινομυζήθρα
● 6 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο τουλάχιστον
● 1 κλωναράκι ρίγανη φρέσκια, ψιλοκομμένη ή ξερή και επιπλέον για το σερβίρισμα
● ανθό αλατιού
● 2-3 Ελιές
Διαδικασία
Βήμα 1 – Βρέχουμε το ντάκο, λαδώνουμε με 2 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και αλατίζουμε.
Βήμα 2 – Ξύνουμε πάνω από το ντάκο τη ντομάτα, λαδώνουμε με 2 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο και αλατίζουμε.
Βήμα 3 – Προσθέτουμε τη γαλομυζύθρα και τη ρίγανη και λαδώνουμε με 2 κουταλιές της σούπας έξτρα παρθένο ελαιόλαδο.
Προσθέστε τις ελιές και απολαύστε τον!
Αυτά που κάνουν τη διαφορά:
Παξιμάδι
Φτιαγμένο από ανάγκη, το διπλοφουρνισμένο το ψωμί -δηλαδή το παξιμάδι- συνέβαλε στην επιβίωση των πληθυσμών της Κρήτης -και πολλών περιοχών της Ελλάδας- σε καιρούς σπάνης. Ωστόσο, παρέμεινε διαχρονικά στην καθημερινή διατροφή των ντόπιων και ο ντάκος είναι ένα πιάτο που απολαμβάνουν κάθε στιγμή ανεξαρτήτου συνθήκης.
Δεν κάνει οποιοδήποτε παξιμάδι για ντάκο. Επιλέξτε αυτό που παρασκευάζεται κυρίως από κριθαρένιο αλεύρι (σε αναλογία τουλάχιστον 50%) και αγνά υλικά και έχει σκληρή και τραγανή υφή, ιδανική για να απορροφά υγρά όπως το νερό και το ζουμί της ντομάτας. Ακόμα καλύτερα, διαλέξτε κρίθινο φτιαγμένο με προζύμι και ψημένο στον ξυλόφουρνο για ασύγκριτη γεύση.
Πώς το βρέχουμε;
Το παξιμάδι για ντάκο θέλει ελάχιστο νερό, οπότε μην το βρέξτε κάτω από τη βρύση. Βυθίστε το για 1’’ σε ένα σκεύος με νερό και έπειτα τινάξτε το πολύ καλά ώστε να φύγει το περρίσιο (νερό). Όσο περισσότερο κριθάρι έχει το παξιμάδι, τόσο πιο σκληρό είναι και τόσο περισσότερο νερό χρειάζεται ώστε να μαλακώσει λίγο, αλλά να παραμένει τραγανό. Μην ξεχνάτε ότι και οι χυμοί της ντομάτας θα ποτίσουν το παξιμάδι.
Ντομάτα
Η καλοκαλλιεργημένη, καλογινομένη και ζουμερή ντομάτα είναι η μόνη που ταιριάζει στο ντάκο (Η άνυδρα καλλιεργημένη ντομάτα θα κάνει τη διαφορά). Μπορείτε να τρίψετε τη μισή και την άλλη μισή να την ψιλοκόψετε.
Ελαιόλαδο
Η χρήση έξτρα παρθένου ελαιολάδου στην κρητική κουζίνα είναι “νόμος”. Ειδικά για το ντάκο προτιμήστε ένα φρουτώδες ελαιόλαδο με ισορροπημένη πικρή και πικάντικη γεύση.
Τυρί
Ιδανικές για το ντάκο είναι η γαλομυζήθρα της ανατολικής Κρήτης και η ξινομυζήθρα της δυτικής. Θα έχετε δύο ελαφρώς διαφορετικά πιάτα, εξίσου υπέροχα! Εναλλακτικά, αν δεν έχετε πρόσβαση στις μυζήθρες της Κρήτης, προτιμήστε μια καλή μαλακή φέτα.
Συνοδευτικά
Οι ελιές είναι το απόλυτο ταίρι του ντάκου. Προτιμήστε σταφιδελιές Κρήτης που ταιριάζουν με τη δυνατή γεύση του κριθαριού, εναλλακτικά συνδυάστε με ελιές κορωνέικες ή τσακιστές τσουνάτες.
________________________________________
Βιβλιογραφία:
- Γιάγκου, Β., Δημητρίου Δ., Λαζάρου Χ., και Ματάλα Α.Λ. (2011). Tο πλουσιοπάροχο πρόσωπο της λιτότητας. Γευματικές συνήθειες και παραδοσιακά προϊόντα διατροφής της Κύπρου. Ελληνική Επιθεώρηση Διαιτολογίας & Διατροφής, Τόμος 2, Τεύχος 2, σελ. 95–102.
- Καρατζάς, Ι. (2004). Η ιστορία της γεωργίας στην Κρήτη. Εκδόσεις Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου.
- Σταυρουλάκης, Σ. (1993). Η κρητική διατροφή και η παραδοσιακή γεωργία της Κρήτης. Ηράκλειο: Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων.
